Kişi-Örgüt Uyumu ve Duygusal Zekanın Örgütsel Vatandaşlık Davranışına Etkisi
Özet Görüntüleme: 282 / PDF İndirme: 120
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.8393109Anahtar Kelimeler:
Kişi-örgüt uyumu, duygusal zeka, örgütsel vatandaşlık davranışı, imalat sektörüÖzet
Çalışanların bilgi, beceri ve yeteneklerinden oluşan insan sermayesi, resmi iş rollerinin ötesine uzanmakta ve örgüte ilişkin tüm unsurları doğrudan etkilemektedir. Bu noktada çalışanlar tarafından sergilenen isteğe bağlı eylemleri, öngörülen görevlerinin ötesine uzanan ve kuruluşun kolektif çıkarlarını teşvik eden davranışlarda bulunma isteklerini yansıtan eylemleri kapsayan ÖVD ön plana çıkmaktadır. ÖVD çalışanlar arasında işbirliği ve dostluğu teşvik ederek olumlu bir çalışma ortamının yaratılmasına katkıda bulunur. Bu da işyeri uyumunu, iş tatminini ve genel olarak örgütsel refahı artırır, örgütsel performansın temel bir itici gücü olarak hizmet eder. Dolayısıyla ÖVD’yi etkileyen faktörlerin belirlenmesi örgütler için önemlidir. Bu noktadan hareketle hazırlanan araştırmada kişi-örgüt uyumu ve duygusal zekanın ÖVD üzerindeki etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma kapsamında Araştırma kapsamında Antalya’da faaliyet gösteren bir plastik imalat fabrikasında çalışan 434 kişi örneklem olarak seçilmiştir. Veriler SPSS 22.00 aracılığı ile regresyon analizleri kullanılarak değerlendirilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre kişi-örgüt uyumu ve duygusal zeka, ÖVD’yi artırmaktadır. Bu bulgu, örgütlerin işe alım süreçlerinden başlayarak kişi-örgüt uyumunu sağlayan stratejiler üretmesi ve duygusal zekanın kullanımını teşvik etmesi ile ÖVD’nin ve dolayısıyla örgütsel başarının artacağını ortaya koymaktadır.
Referanslar
Kaynakça
Akbaş, T. T., Eminoğlu, G. M., & Gürsel, M. (2023). Kamu yararına bağlılık ile iş tatmini ilişkisinde kişi-örgüt uyumunun aracı değişken rolü. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 41(1), 85-108.
Altan, S. (2019). Psikolojik dayanıklılığın işten ayrılma niyeti üzerine etkisi: örgütsel vatandaşlık davranışının aracılık rolü. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(3), 612-629.
Antony, J. M. (2013). The influence of emotional intelligence on organizational commitment and organizational citizenship behavior. International Journal of Social Science & Interdisciplinary Research, 2(3), 110-115.
Asgari, A., Mezginejad, S., & Taherpour, F. (2020). The role of leadership styles in organizational citizenship behavior through the mediation of perceived organizational support and job satisfaction. Innovar, 30(75), 87-98.
Ashkanasy, N. M., & Daus, C. S. (2002). Emotion in the workplace: The new challenge for managers. Academy of Management Perspectives, 16(1), 76-86.
Atıgan, F., & Özkan, P. (2023). Okul müdürlerinin vizyoner liderlik davranışları ile öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 6(1), 23-45.
Atılmış, T., & Bolat, O. İ. (2023). İşyerinde Kişi Uyumu ve İş Tatmini İlişkisi: Kişi-Örgüt Uyumu Açısından Bir Değerlendirme. Balıkesir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(1), 1-20.
Ayça, B. (2022). Duygusal Zekâ ve çalışanların yaratıcı davranışı arasındaki ilişkide örgüt kültürünün düzenleyici etkisi. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 2022(58), 185-203.
Bal, C. G., & Gül, N. (2016). Duygusal zekanın iş tatminine etkisi: Örgütsel bağlılığın aracılık rolü. International Journal of Academic Values Studies, (7), 117-128.
Bar-On, R. (1997). BarOn emotional quotient inventory (Vol. 40). Multi-health systems.
Basım, H. & Şeşen, H. (2015). Örgütsel vatandaşlık davranışı ölçeği uyarlama ve karşılaştırma çalışması. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 61(4), 83-101.
Berisha, G., & Lajçi, R. (2020). Fit to last? Investigating how person-job fit and person-organization fit affect turnover intention in the retail context. Organizations and Markets in Emerging Economies, 11(2), 407-428.
Bıyık, Y., & Sökmen, A. (2016). Örgütsel bağlılık, örgütsel özdeşleşme, kişi-örgüt uyumu ve iş tatmini ilişkisi: Bilişim uzmanlarına yönelik bir araştırma. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 9(2), 221-227.
Bozdoğan, S. C. (2023). Birey-örgüt uyumunun örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisinde işe yabancılaşmanın aracı rolü. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 14(1), 169-187.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi, Ankara
Cable, D. M., & DeRue, D. S. (2002). The convergent and discriminant validity of subjective fit perceptions. Journal of Applied Psychology, 87(5), 875.
Cable, D. M., ve DeRue, D. S. (2002). The convergent and discriminant validity of subjective fit perceptions. Journal of applied psychology, 87(5), 875-884. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/0021-9010.87.5.875
Çetin, M. (2003). Öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışı. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 17(17), 39-54.
Çiçek, M., & Çalış, N. (2021). Kişi-örgüt uyumunun iş tatminine etkisi. İçtimaiyat, 5(2), 462-471.
Dede, N. P. (2019). Örgütsel vatandaşlık davranışı: Kuramsal bir çalışma. Ekonomi İşletme ve Maliye Araştırmaları Dergisi, 1(3), 294-304.
Delice, M., & Günbeyi, M. (2013). Duygusal zekâ ve liderlik ilişkisinin incelenmesi: Polis teşkilatı örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(1), 209-239.
Demir, T., & Kara, E. (2019). Duygusal zekâ ve örgütsel stres: Osmaniye’de sağlık çalışanları üzerine bir örnek olay araştırması. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(1), 1-16.
Di Fabio, A., & Saklofske, D. H. (2014). Comparing ability and self-report trait emotional intelligence, fluid intelligence, and personality traits in career decision. Personality and Individual Differences, 64, 174-178.
Erdoğdu, F. B., & Sökmen, A. (2019). Örgütsel bağlılık ile iş tatmini ve işten ayrılma niyeti ilişkisinde örgütsel vatandaşlık davranışının aracılık rolü. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 7(1), 244-264.
Ertürk, E., & Bedük, A. (2015). Sosyal mübadele teorisi bağlamında güç mesafesi ve örgütsel adalet algılamalarının örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisi. İşletme Bilimi Dergisi, 3(1), 1-19.
Fisher, C. D. (2010). Happiness at work. International Journal of Management Reviews, 12(4), 384-412.
Goleman, D. (1995). Emotional intelligence: Why it can matter more than IQ. New York: Bantam.
Hair, J. F., Black, W.C., Babin, B.J., Anderson, R.E. (2010). Multivariate data analysis: A global perspective. New Jersey, USA: Pearson Prentice Hall.
Hoffman, B. J., & Woehr, D. J. (2006). A quantitative review of the relationship between person–organization fit and behavioral outcomes. Journal of Vocational Behavior, 68(3), 389-399.
Ibrahim, N. A. N. (2022). The ımportance of emotional ıntelligence to students. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 12(5), 131-137.
Jena, L. K., & Goyal, S. (2022). Emotional intelligence and employee innovation: Sequential mediating effect of person-group fit and adaptive performance. European Review of Applied Psychology, 72(1), 100729.
Kaçan, H., Karakulle, İ., & Aydın, E. (2023). Örgütsel vatandaşlık davranışın yordacıları olarak duygusal zeka ve kişilik özellikleri: Hemşireler üzerinde kesitsel bir çalışma. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (39), 170-193.
Kadam, P., & Bhalerao, S. (2010). Sample size calculation. International journal of Ayurveda research, 1(1), 55-57.
Karamanlıoğlu, A. U., Güner, G., Bahadır, B. E., & Yeloğlu, H. O. (2019). Kişi-örgüt uyumunun işten ayrılma niyeti üzerine etkisinde iş tatmini nasıl bir aracılık rolü üstlenir? Görgül bir çalışma. Business & Management Studies: An International Journal, 7(3), 26-39.
Karasar, N. (2017). Bilimsel araştırma yöntemi kavramlar ilkeler teknikler. Nobel Yayınları, Ankara
Katz, D., & Kahn, R. L. (1978). The social psychology of organizations (Vol. 2, p. 528). New York: Wiley.
Koçak, D. (2018). Kişi-örgüt uyumu, zorunlu örgütsel vatandaşlık davranışı ve lider-üye etkileşimi ilişkisi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(3), 1487-1508.
Korkmaz, T., & Arpacı, E. (2009). Relationship of organizational citizenship behavior with emotional intelligence. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 1(1), 2432-2435.
Kristof, A. L. (1996). Person‐organization fit: An integrative review of its conceptualizations, measurement, and implications. Personnel psychology, 49(1), 1-49.
Kristof‐Brown, A. L. (2000). Perceived applicant fit: Distinguishing between recruiters’ perceptions of person‐job and person‐organization fit. Personnel Psychology, 53(3), 643-671.
Liao, S. H., Hu, D. C., & Huang, Y. C. (2022). Employee emotional intelligence, organizational citizen behavior and job performance: a moderated mediation model investigation. Employee Relations: The International Journal, 44(5), 1109-1126.
Maamari, B. E., & Majdalani, J. F. (2017). Emotional intelligence, leadership style and organizational climate. International Journal of Organizational Analysis, 25(2), 327-345.
Organ, D. W. (1988). Organizational citizenship behavior: The good soldier syndrome. Lexington Books/DC Heath and Com.
Organ, D. W., & Ryan, K. (1995). A meta‐analytic review of attitudinal and dispositional predictors of organizational citizenship behavior. Personnel psychology, 48(4), 775-802.
Paine, J. B., & Organ, D. W. (2000). The cultural matrix of organizational citizenship behavior: Some preliminary conceptual and empirical observations. Human resource management review, 10(1), 45-59.
Petrides, K. V., Pita, R., & Kokkinaki, F. (2007). The location of trait emotional intelligence in personality factor space. British Journal of Psychology, 98(2), 273-289.
Pishghadam, R., Faribi, M., Kolahi Ahari, M., Shadloo, F., Gholami, M. J., & Shayesteh, S. (2022). Intelligence, emotional intelligence, and emo-sensory intelligence: Which one is a better predictor of university students’ academic success?. Frontiers in Psychology, 13, 995988.
Podsakoff, N. P., Whiting, S. W., Podsakoff, P. M., & Blume, B. D. (2009). Individual-and organizational-level consequences of organizational citizenship behaviors: A meta-analysis. Journal of applied Psychology, 94(1), 122-141.
Podsakoff, P. M., MacKenzie, S. B., Paine, J. B., & Bachrach, D. G. (2000). Organizational citizenship behaviors: A critical review of the theoretical and empirical literature and suggestions for future research. Journal of Management, 26(3), 513-563.
Polatçı, S., Özçalık, F., & Cindiloğlu, M. (2014). Üretkenlik karşıtı iş davranışı ve örgütsel vatandaşlık davranışı üzerinde kişi-örgüt uyumunun etkileri. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(3), 1-12.
Pratama, E. N., Suwarni, E., & Handayani, M. A. (2022). The effect of job satisfaction and organizational commitment on turnover intention with person organization fit as moderator variable. Aptisi Transactions on Management (ATM), 6(1), 74-82.
Rioux, S. M., & Penner, L. A. (2001). The causes of organizational citizenship behavior: a motivational analysis. Journal of applied Psychology, 86(6), 1306.
Ryan, J. J. (2002). Work values and organizational citizenship behaviors: Values that work for employees and organizations. Journal of business and psychology, 17, 123-132.
Salovey, P., & Mayer, J. D. (1990). Emotional intelligence. Imagination, Cognition and Personality, 9(3), 185-211.
Schutte, N. S., Malouff, J. M., Hall, L. E., Haggerty, D. J., Cooper, J. T., Golden, C. J., & Dornheim, L. (1998). Development and validation of a measure of emotional intelligence. Personality and İndividual Differences, 25(2), 167-177.
Shin, Y. (2012). CEO ethical leadership, ethical climate, climate strength, and collective organizational citizenship behavior. Journal of Business Ethics, 108, 299-312.
Suciati, A. S., Erlina, R., & Ahadiat, A. (2021). The effect of person organization fit on employee performance with organizational commitment mediation variables. International Journal of Environmental, Sustainability, and Social Science, 2(3), 337-349.
Şahin, F. (2006). Duygusal zekânın etkili liderlik davranışları ile ilişkisi: Kayseri Askerlik Dairesi Başkanlığı’nda çalışan subay ve astsubaylar üzerine bir araştırma. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi9. Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
Tabachnick, B. G., Fidell, L. S., ve Ullman, J. B. (2013). Using multivariate statistics. Boston, MA: Pearson.
Tekin, E., & Yıldırım, Ş. S. (2020). Akademisyenlerde örgütsel öğrenme ve örgütsel vatandaşlık davranışının iş tatmini üzerindeki etkileri. Bucak İşletme Fakültesi Dergisi, 3(2), 222-243.
Teng, C. C., Lu, A. C. C., Huang, Z. Y., & Fang, C. H. (2020). Ethical work climate, organizational identification, leader-member-exchange (LMX) and organizational citizenship behavior (OCB) A study of three star hotels in Taiwan. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 32(1), 212-229.
Tenteriz, Y., & Tozkoparan, G. (2022). Algılanan yönetici desteği ve algılanan çalışma arkadaşları desteğinin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerine etkisi. Business and Economics Research Journal, 13(1), 89-107.
Toptaş, A. (2023). Otel işletmelerinde kişi-örgüt uyumu ve işten ayrılma niyeti ilişkisi: Algılanan örgütsel desteğin aracılık etkisi. Turizm Akademik Dergisi, 10(1), 53-67.
Turnipseed, D. L., & Vandewaa, E. A. (2012). Relationship between emotional intelligence and organizational citizenship behavior. Psychological reports, 110(3), 899-914.
Uçar, AC. (2022). Liderlik türlerinin çalışan yaratıcı davranışına etkisi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gebze Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze.
Udin, U., & Yuniawan, A. (2020). Psychological capital, personality traits of big-five, organizational citizenship behavior, and task performance: Testing their relationships. The Journal of Asian Finance, Economics and Business (JAFEB), 7(9), 781-790.
Uzun, T. (2018). Okullarda algılanan örgütsel destek, örgütsel güven, duygusal bağlılık ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişkiler. OPUS International Journal of Society Researches, 8(15), 958-987.
Ünlü, S., Özcihan, T., Özbaş, Z., & Bakiner, A. (2014). Örgütsel çatışma çözüm yöntemleriyle duygusal zeka arasındaki ilşki: Bir tasarım mühendisliği örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (31), 251-263.
Vey, M. A., & Campbell, J. P. (2004). In-role or extra-role organizational citizenship behavior: Which are we measuring?. Human Performance, 17(1), 119-135.
Wei, Y. C. (2012). Person-organization fit and organizational citizenship behavior: Time perspective1. Journal of Management & Organization, 18(6), 833-844.
Williams, S., & Shiaw, W. T. (1999). Mood and organizational citizenship behavior: The effects of positive affect on employee organizational citizenship behavior intentions. The Journal of Psychology, 133(6), 656-668.
Yahyagil, M. Y. (2005). Birey ve organizasyon uyumu ve çalişanlarin iş tutumlarina etkisi. Öneri Dergisi, 6(24), 137-149.
Yoder, D. M. (2004). Organizational climate and emotional intelligence: An appreciative inquiry into a “leaderful” community college. Community College Journal of Research & Practice, 29(1), 45-62.
Zeidner, M., Roberts, R. D., & Matthews, G. (2002). Can emotional intelligence be schooled? A critical review. Educational psychologist, 37(4), 215-231.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 Artikel International Journal of Social Science
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.